Civcivler Kuş Beyinli Değil!
Sayabilen tek canlı insanlar değil; yeni bir araştırmaya göre, civcivler de sayı algısına sahipler. Bilim adamları, civcivlerin sağ ve sola hareketlerinin, saymayı bildiklerini gösterdiğini fark ettiler. Civcivler de tıpkı insanlar gibi- sayıları sol tarafa küçük olanlar sağ tarafa ise büyük olanlar gelecek şekilde, yani küçükten büyüğe sıralayacak şekilde algılıyorlar.
Konu ile ilgili bir araştırmanın yöneticisi ve İtalya’daki Padova Üniversitesi’nde psikolojist olan Rosa Rugani bu konuda şöyle diyor;
“Ulaştığımız sonuçlar; sayısal kabiliyetlerle ve sözel yetenekler arasındaki bağlantının tekrar sorgulanması gerektiğini düşündürüyor, matematiksel algı gelişimi için dil ve kültür gelişiminin gerekli olmadığına dair daha fazla delil sağlıyor.” (1)
İnsanlar, matematik dersinde sayma sayılarının küçükten büyüğe doğru sıralandığını öğrenir. “Sayı Algısı: Akıl Matematiği Nasıl Oluşturur?” adlı kitaba göre (2); sayılar konusunda insanların zihinsel kavramları da aynı doğrultuda işlemektedir.
Ancak şu nokta çok net değil: Bu, eskiden beri kabul edilegelmiş bir ‘yapay algı’ mıdır? Ya bir gün birisi sayıların büyükten küçüğe doğru sıralanmış olması gerektiğine karar verirse? Yoksa sayma yönü yapay değil de beyinin işleyişinden kaynaklanan bir zorunluluk mudur?
Bu soruyu cevaplayabilmek için Rugani ve çalışma arkadaşları 3 günlük civcivleri gözlemlediler. Önce üzerinde beş nokta bulunan bir ekranı panel şeklinde yerleştirdiler. Ekranın arkasına lezzetli yemler koydular. Civcivleri bu ekranın olduğu yerde serbestçe gezecek şekilde saldılar. Böylece civcivler lezzetli yemlerin beş noktalı ekranın arkasında olduğu konusunda eğitilmiş oldular.
Ekranda beş adet nokta olmasını, bundan sonraki kıyaslamalarda kullanılabilecek bir referans sayısı olarak özellikle seçtiler. Çünkü beş ne büyük ne de küçük bir sayıdır. Araştırmayı yapan Rugani’ye göre bu nedenle 5 kıyaslama yapmak için ideal ideal bir sayı.
Civcivler beş noktanın yemek demek olduğunu öğrendikten sonra araştırmacılar civcivlerin önünde iki farklı ekran koydular. Ekranlardan birini sağa birini sola yerleştirdiler ve her birine ikişer nokta koydular.
Gözlemlediklerinde, civcivlerin sol ekrana yürüdüklerini buldular. Civcivler beşten küçük noktaları olan bu ekranların beş noktalı ekranın solunda yer aldığını düşünerek sola hareket etmişlerdi. Bu da araştırmacılara civcivlerin mantık olarak numaraları soldan sağa ve küçükten büyüğe sıraladıklarını düşündürdü.
İkinci deneyde, araştırmacılar aynı işlemi, 20 noktalı bir ekran kullanarak uyguladılar. Daha sonra üzerinde 8 ve 32 nokta olan iki panel daha eklediler.
Deneyler sonunda araştırmacılar civcivlerin ekranda sadece 8 nokta olduğunda sola, 32 nokta olduğunda sağa gittiklerinden emin oldular.
Rugani bu konuda “akıllarında küçük sayıları sola büyük numaraları sağa yerleştiriyorlar, tıpkı insanlar gibi başka hayvanlarda ve yeni doğmuş yavrularda sayı algısının varlığını bulmak benim için hiç şaşırtıcı olmaz” diyor. (3)
Araştırmacılara bu bulgulara göre; civcivlerin –tıpkı insanlar gibi- sayıları küçükten büyüğe doğru sıralayarak kavramsallaştırdığını düşünüyor. Bu durum, sayı gibi soyut bir kavramın gerek insan gerek civciv gibi bir canlıda mümkün olabilmesinin Allah’ın yaratışının bir eseri olduğunu gösteriyor. Hiç kuşkusuz, bir canlının aklında sayı gibi soyut bir kavramın var olabilmesi ancak her şeyi yoktan var etmeye kadir olan Rabbimiz’in yaratmasıyla mümkün olabilmektedir.
Referanslar:
(1) Tia Ghose, “Birdbrains? Hardly: Baby Chicks Know How to Count”, 29 Ocak 2015
http://www.livescience.com/49633-chicks-count-like-humans.html
(2) The Number Sense: How the Mind Creates Mathematics, Oxford University Press, 2011
(3) Tia Ghose, “Birdbrains? Hardly: Baby Chicks Know How to Count”, 29 Ocak 2015
http://www.livescience.com/49633-chicks-count-like-humans.html
