Balon Balığı Şişerken Nefesini Tutmuyor
Balon balığı, yakınlarda bir tehdidin varlığını hissettiğinde dikenli derisi dakikalar içinde küre şeklini alır. Balon balığının şişmesi onu yem olma riskinden kurtarır. Küre şeklini aldığında balon balığı tıpkı derin bir nefes çekip nefesini tutmuş gibi görünür. Ama aslında şişmişken de nefes alıp vermeye devam eder.
Balon balıkları, genişlemek için esnek midelerini hızlıca su ile doldurabilirler. “Kayıp Balık Nemo” filminde balon balığı karakterindeki Bloat, anında su topu gibi şişerek komik şekilde suda süzülmeye başlardı. Ama balon balıklarını şişiren şeyin hava olmadığı ortaya çıktı.
Kayıp Balık Nemo filminin kahramanı Bloat tehlike anında şişen bir balon balığıydı.
Araştırmacı Georgia McGee, bu konu hakkında şöyle söylüyor:
Eski araştırmalarda balon balıklarının nefeslerini tutarak genişlediğini iddia edilirdi. Biz su yutarak midesini şişirme ihtimaline odaklandık. Havayı tutuyor olsaydı, balon balığının vücudunun hayati organlarında oksijen yetmezliği yaşanmaması için yalnızca kısıtlı bir süre şişik kalabilirdi.
Araştırmacılar, araştırmak için 8 adet kara-palan (Canthigastervalentini) cinsi balon balığını havuza aldılar. Burada balon balığının şişişini ağır çekim kameralarıyla dört kat yavaşlatılmış olarak görüntülediler. Balon balığının nefesini tutup tutmadığını anlamak için oksijen tüketim oranını tarttılar. Bunun için de havuzdaki sudaki oksijen miktarını ölçtüler. Tüm bunların sonucunda balon balığı şişerken aynı zamanda nefes alıp verebildiğini kanıtladılar.
Mc Gee, “bu türler, şişmiş durumdayken bile geniş bir oksijen alıp verme kapasitesine sahiptir” diyor. Yani balon balığı, neredeyse bir futbol topu kadar şişikken bile solungaçlarıyla nefes alabiliyor.
Araştırmadaki bir diğer bilim adamı olan Andrew Greacey keşifleri konusunda şöyle diyor:
Bu güzel bir çalışma oldu. Daha önce herkes balon balıklarının nefesini tutarak şiştiğini sanıyordu.
Şişmeyi Sağlayan Güçlü Kaslar
Burada bir balığın midesini su ile doldurarak bir futbol topu büyüklüğe gelebilmesi üzerine düşünmek gerekir. Bu kadar çok suyu içine çekmek ve içinde tutmayı başarmak oldukça zor bir işlemdir.
Balon balıklarının şişmelerini sağlayan harika sistemin ayrıntılarını keşfeden bilim kadını Georgia McGee.
Bu nedenle şişmek aslında balon balıkları için oldukça yorucudur. Şiştiği zaman balığın oksijen ihtiyacı beş katına yükselir. Bu da balon balığının şiştiğinde aşırı efor sarf ettiği anlamına gelir, tıpkı koşan bir insanın hızlı nefes alıp vermeye başlaması gibi.
Balon balığının kendi haline dönmesi ve oksijen ihtiyacının tekrar normal hale geçmesi ortalama 5.6 saat sürer. Yorgun bir balık savunmasız olur. Balon balığı da şişiği indikten sonra çok kolay bir av haline gelir.
McGee, bu konuda şöyle diyor:
Tıpkı atletizm yarışındaki bir insan gibi; yarışı bitirince tekrar aynı performansı sergileyebilmek için biraz zamana ihtiyaç duyar.
Bu denli zorlu bir işlemi yapabilmek için balon balığı ihtiyaç duyduğu tüm özelliklerle birlikte yaratılmıştır. O kadar çok suyu içine çekebilmesi için çok iyi ağız kasları olması gerekir. Ayrıca midesine giden yemek borusu kasları da suyu tutabilmek için çok güçlü olmalıdır. İşte balon balığının kasları da ilk yaratıldığı andan beri tam olması gerektiği gibidir.
Balon balığının da av olmaktan kurtulmak için kendisini şişirerek çevresi dikenlerle dolu bir topa dönüşmesi, muhteşem yaratılmış bir yöntemdir.
Ayrıca mide ve derisinin esnek olması da balon balığı için hayati bir özelliktir. Balon balığının derisinin dikenlerle kaplı olması ve şiştiğinde bu dikenlerin dışarı doğrulması da, balon balıkları için önemli bir savunma mekanizmasıdır.Balon balığınıerişin esnek olması da balon balığı için hayati tekniği uygulamak için gereken biyolojik özelliklere, kaslara
Balıklar av olmaktan kurtulmak için birbirinden farklı yöntemler kullanırlar. Kimisi çok hızlı yüzerek kaçar, kimisi kamufle olma özelliğini kullanır, kimisi zehirli olduğunu haber veren renklerini göstererek avlarını kendisinden uzaklaştırır… Balon balığının da av olmaktan kurtulmak için kendisini şişirerek çevresi dikenlerle dolu bir topa dönüşmesi, muhteşem yaratılmış bir yöntemdir. Bu yolla balon balığı ısırılamayacak kadar büyüdüğü gibi, dikenlerini de avcı balığa doğrultmuş olur.
Balon balığının bu harika tekniği kendi aklı ile bulamayacağı açıktır. Balık, deneme yanılma yöntemiyle bu özelliği keşfetmiş olamaz, çünkü ilk başarısız denemede zaten av olacaktır.
Bu tekniğe ve bu tekniği uygulamak için gereken biyolojik özelliklere Allah’ın yaratmasıyla sahip olmuştur.
Allah sonsuz akıl sahibi olduğunu, yarattığı her şeyi tüm detaylarıyla muhteşem yarattığını ve kaderi de bu üstün aklıyla var ettiğini bize yarattığı canlılar üzerinden gösterir. Kuran’da şöyle buyurulur:
İşte Allah, size ayetlerini böyle açıklar; ki akıl erdiresiniz. (Bakara Suresi, 242)
Yazar / Onur Yıldız Biyolog / İstanbul Üniversitesi Biyoloji Bölümü
Kaynak:
